یادداشت دکتر ودودی مفیدبه مناسبت روز جهانی دیابت
دکتر ویدا ودودی مفید، رئیس اداره بهداشت و درمان؛ به مناسبت 14 نوامبر مصادف با 23 آبان، "روز جهانی دیابت" یادداشتی منتشر کرده است که در ادامه می خوانید:
روز جهانی دیابت:
23 آبان (14 نوامبر) روز جهانی دیابت است. این روز فرصت مناسبی برای معرفی و آگاهی رسانی درباره انواع دیابت و پیشگیری از عوارض آن است.
فدراسیون بین المللی دیابت و سازمان بهداشت جهانی در سال 1991 در پاسخ به رشد روز افزون بیماری دیابت، روز تولد کاشف انسولین(Sir Frederick Grant Banting) را به این عنوان نام‌گذاری کرد و در سال 2006 توسط سازمان ملل به عنوان یک روز رسمی در تقویم جهان ثبت گردید.
روز جهانی دیابت(WDD) با توجه به اهداف زیر شکل گرفته است:
- آگاهی بخشی به جوامع و سیاستمداران در سراسر دنیا برای توجه ویژه به دیابت و تشویق و ترغیب جامعه جهانی در راستای پیشگیری، درمان و الزامات هماهنگ و منسجم برای مقابله با دیابت
- اطلاع رسانی گسترده از فعالیت های فدراسیون بین المللی دیابت و فراهم کردن فضای لازم برای توجه به نیازهای بیماران دیابتی و راهکارهای مدریتی آن
هرسال شعار خاصی برای این روز در نظر گرفته می شود. شعار این روز در سال 1400 « دسترسی به مراقبت‌های دیابت» است.
در حال حاضر 483 میلیون نفر در جهان به دیابت مبتلا هستند که پیش بینی می‌شود این رقم تا سال 2030 به 578 میلیون نفر افزایش یابد و ممکن است تا 2045 تعداد بیماران دیابتی از مرز 700 میلیون نفر بگذرد. با سه برابر شدن تعداد مبتلایان در جهان طی 20 سال گذشته، دیابت به یکی از مهمترین معضلات سلامتی در قرن 21 تبدیل شده است و علت اصلی و عمده مرگ و میر و ناتوانی طی سال های آتی خواهد بود.
نیمی از مبتلایان به دیابت در جهان از بیماری خود اطلاع ندارند. طبق آخرین مطالعه انجام شده در کشور ما یک چهارم بیماران از بیماری خود اطلاع ندارند.
انواع دیابت:
دیابت وابسته به انسولین یا نوع یک: ( دیابت با واسطه سیستم ایمنی)
در این نوع از دیابت، بیمار یا مقدار کمی انسولین تولید می کند و یا اصلا تولید انسولین ندارد و در نتیجه با توجه به فقدان انسولین، کنترل قندخون غیر ممکن است. معمولا این نوع دیابت قبل از 40 سالگی بروز می کند و اوج میزان وقوع آن در حدود 14 سالگی است.
دیابت غیروابسته یا نوع دو:
در این نوع از بیماری، لوزالمعده انسولین تولید می کند اما نه به اندازه ای که قند خون را تنظیم کند و از سوی دیگر سلولهای بدن در برابر انسولین مقاومت نشان می دهند. این نوع دیابت معمولا در افراد بالای 40 سال بروز می کند.
دیابت دوران بارداری:
دیابت حاملگی معمولا بین هفته های 24 و 28 بارداری ظاهر می شود و عموما پس از زایمان از بین می رود.
علائم و نشانه های بیماری دیابت:
در مراحل ابتدایی ممکن است دیابت بدون علامت باشد. بسیاری از بیماران به طور اتفاقی در یک آزمایش یا در حین غربالگری شناسایی می شوند. با بالاتر رفتن قندخون، علائم دیابت آشکارتر می شود. پرادراری، پرنوشی، پرخوری، کاهش وزن با وجود اشتهای زیاد، خستگی و تاری دید از علائم اولیه شایع دیابت است. بسیاری از بیماران در هنگام تشخیص بیماری، مشخص می شود که چندین سال است که دیابت داشته اند و حتی دچار عوارض دیابت شده اند.
پیشگیری از دیابت:
به طور کلی پیشگیری از دیابت را مانند هر بیماری دیگری می توان در سه سطح طبقه بندی کرد:
پیشگیری اولیه شامل اقدامات لازم جهت جلوگیری از بروز دیابت در افراد در معرض خطرمی باشد.
در پیشگیری ثانویه، درمان مناسب و کنترل دقیق قند خون بعد از بروز دیابت جهت جلوگیری از پیدایش عوارض آن انجام می شود. کنترل دقیق قندخون از طریق رعایت اصول صحیح درمان به نحو چشمگیری در کاهش عوارض بلند مدت دیابت موثر است.
پیشگیری ثالثیه: شامل مقابله و درمان عوارض ایجاد شده به دنبال دیابت است.
تحقیقات پزشکی نقش مثبت موارد زیر را در کاهش ابتلا به دیابت نوع دو به اثبات رسانده اند:
- دستیابی به وزن نرمال بدن و حفظ آن
- افزایش فعالیت بدنی
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم شامل 3 تا 5 وعده میوه و سبزی در روز و کاهش مصرف قند و چربی های اشباع
- مصرف مقادیر فراوان فیبر
- افزایش مصرف غلات کامل
- پرهیز از مصرف غذاهای فست فود و اصلاح الگوی غذایی و انتخاب غذاهای سالم تر
- اجتناب از مصرف دخانیات
از آنجایی که جلوگیری از پیشرفت عوارض دیابت بعد از به وجود آمدن آنها و یا در واقع پیشگیری ثالثیه، هزینه های زیادی را به بیمار و جامعه تحمیل می کند، تمام سعی و تلاش ها باید برروی پیشگیری اولیه و ثانویه متمرکز شود.
و در پایان یادآوری می شود که سالانه بیش از 4 میلیون نفر در جهان به دنبال عوارض این بیماری جان خود را از دست می دهند. در شرایط کنونی و با توجه به اپیدمی ویروس کرونا هرچند احتمال ابتلا به بیماری کووید_19 در افراد مبتلا به دیابت بیشتر از افراد عادی نیست ولی این افراد علائم شدیدتر و جدی تری از بیماری کووید_19 را از خود بروز می دهند.
به خاطر داشته باشیم در صورت عدم درمان مناسب و مدیریت صحیح ، این بیماری شیرین می تواند عواقب تلخ و دردناکی در پی داشته باشد.