بیست و پنجمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران برگزیده کشور برگزار شد

بیست و پنجمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران، فناوران و نوآوران برگزیده کشور، یک‌شنبه ۲۵ آذرماه همزمان با روز پژوهش با حضور دکتر حسین سیمایی صراف وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و با معرفی و تجلیل از برگزیدگان در سالن ابوریحان مرکز همایشهای بین المللی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.

دکتر سید محمودرضا آقامیری رئیس دانشگاه شهید بهشتی در این مراسم با تاکید بر لزوم حل مسائل جامعه و صنعت توسط دانشگاه‌ها گفت: دانشگاه شهید بهشتی با همت پژوهشگران دانشگاهی است که تلاش می‌کند به سمت حل مسئله پیش برود و دانشکده‌ها به سمت همگرایی در حال فعالیت هستند و این مسیر تا حدودی جواب داده است. ما داریم به سمت تعادل میان پژوهش و فناوری و تولید علم پیش میرویم و قدم‌های جدی برداشتیم و توانسته‌ایم جایگاه علمی خودمان را ارتقا دهیم. 

 وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم دانشگاه موفقی داشته باشیم، باید از کالبد گذشته بیرون آمده و به سمت مسیر جدید برویم. اما امروز ما در کشور مشکلات زیادی داریم که بخشی از حل مساله‌ها بر عهده دانشگاه‌های بزرگ کشور است.
دکتر آقامیری اظهار کرد: دانشگاه‌های ما بیشتر آموزشی و در حال تربیت نیروی انسانی هستند. شاید تغییر ریل به سمت دانشگاه پژوهشی، کارآفرین و فناوری راحت نباشد، ولی دانشگاه‌های کشور در حال طی این مسیر هستند تا به یک تعادلی برسند.
وی افزود: پژوهشگاه های ما نقش بهتری در پژوهش ایفا می‌کنند و باید به سمت آن برویم که دانشگاه‌های نسل ۳و ۴ و پیشرو داشته باشیم.
رئیس دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه ما امروز در سطح جامعه مشکلات زیاد معیشتی و مدیریتی داریم، ادامه داد: یکی از بخش هایی که کم کاری کردند دانشگاه‌ها هستند، چرا که به سمت حل مسائل مردم اهتمام نکردند. دانشگاه‌های بزرگ که بسیاری از اعضای کابینه از این دانشگاه‌ها هستند، باید کمک به حل مسائل بروند.
وی اظهار کرد: ما باید به عنوان یک مسئولیت ببینیم و دانشگاه‌ها را به سطح جامعه ببریم. ما خالصانه می‌خواهیم که دستگاه‌های مختلف مشکلات خود را ارائه دهند و مسائل اقتصادی و مسائل مردم را حل کنیم.
دکتر آقامیری افزود: ما دانشگاهیان کمی تاجر مسلک شدیم ما نگاه میکنیم چه پروژه‌ای به ما می‌دهند و چقدر پول پرداخت می‌کنند.این مسیر اشتباهی است؛ ما باید پیش‌دستانه این مشکلات را حل کنیم و باید دست به دست هم دهیم تا مسائل دولت، کشور، مردم و مسائل استراتژیک را با شیوه علمی حل کنیم.

پژوهش‌ها باید به سمتی رود که دردی از جامعه دوا شود

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: سیاست‌گذاری‌ها باید طوری باشد که پژوهشگرهای ما با پژوهشی که انجام می‌دهند بتوانند دردی از جامعه دوا کنند و مسأله‌ای را حل کنند، نه اینکه صرفا پژوهشی انجام دهند تا ارتقا بگیرند.
دکتر حسین سیمایی گفت: شاید برخی افراد امروز با مشاهده بازار نشر، کتاب پژوهش بگویند که چقدر این حوزه‌ها مبتذل شده است‌ و هر کس به خودش اجازه می‌دهد دست به قلم‌ببرد پایان‌نامه و کتاب بنویسد، بدون اینکه توسط متخصصی ممیزی شده باشد و با معرفی برخی افراد و برای خود اعتبار بخرد و خیلی افراد فریب می‌خورند و می‌بینیم که کتاب‌های زرد زیاد شده است.
وی افزود: ولی ما امروز در یک جامعه واقعی از پژوهشگران و فرهیختگان حضور داریم. امیدواریم جامعه ما به جایی برسد که بتواند سره و ناسره را از یکدیگر جدا کند. وزیر علوم با اشاره به لزوم ارتباط دانشگاه‌ها با جامعه و صنعت ادامه داد: این موضوع اهمیت زیادی دارد ولی آنگونه که سیاه‌نمایی می‌شود نیست. ارتباط دانشگاه‌ها با جامعه و صنعت قطع نیست، ارتباط وجود دارد ولی آنطور که باید باشد، نیست. وی با تاکید بر اینکه سیاست‌گذاری‌ها دانشگاهیان و پژوهشگران را جهت‌دهی می‌کند، گفت: ما با سیاستگذاری و نوشتن آیین‌نامه، اساتید و پژوهشگران را به سمتی سوق می‌دهیم و این اشتباه از ما است.
دکتر سیمایی با ذکر خاطره‌ای گفت: ما همکاری داشتیم که تا به لب مرز ارتقا می‌رسید، موفق به ارتقا می شد در حالی که ارتقا در حوزه علوم انسانی راحت نیست. از او پرسیدم که چطور به راحتی ارتقا می گیرد و پاسخ داد که من آیین‌نامه ارتقا را مقابل خودم گذاشتم و بر اساس آن پیش می‌روم. یعنی به دنبال این نبود که ببیند مسئله اصلی چیست و پژوهش او چه دردی را دوا می‌کند، بلکه به دنبال اجرای آیین‌نامه بود. بنابراین ما سیاستگذاران هستیم که دانشگاهیان را سوق می‌دهیم.
وی افزود: علوم انسانی زیرساخت‌های توسعه را رقم می‌زند و مشکلات جامعه را حل می‌کند اما بر اساس سیاست‌گذاری غلط ما چنین اتفاقاتی می‌افتد. وزیر علوم ادامه داد: یکی از سوالات امروز این است که کدام پژوهش و کدام پژوهشگر بهتر میتواند به مسئله‌ها پاسخ دهد؟ آیا پژوهشگری که عمیق‌ترین است یا پژوهشگری که متخصص‌ترین است؟ وی پاسخ داد: متخصص‌ترین‌ها نمی‌توانند خیلی مسئله حل کنند بلکه وسیع‌ترینها می‌توانند مسئله حل کنند. افرادی که در یک حوزه متخصص شده اند، جامدتر و متصلب‌تر می‌شوند. مثل کسی که در حوزه پزشکی مهارت‌های بسیار داشته باشد و در حوزه‌های دیگر اطلاعات به‌روزی نداشته باشد، این پزشک نسبت به پزشک جامع تر موفق نیست.
به گفته دکتر سیمایی؛ یک متخصص ممکن است فقط یک قطعه پازل را ببیند و از قطعات دیگر اطلاع نداشته باشد؛ این مثل داستان مولوی است. اینکه گفته می‌شود کار را به شوراها بسپرید به همین دلیل است که افراد در حوزه‌های مختلف در مورد آن نظر دهیم. به همین دلیل است که بینارشته‌ای ها در حال توسعه هستند. وزیر علوم خاطر نشان کرد: وسعت دانش به این موضوع کمک میکند. همچنین در توسعه تحقیقات صنعتی نیز دید وسیع میتواند در حل مشکلات و مسائل کمک کند. از وسعت نباید غافل شویم و دانشجویان خود را نیز باید به این سمت سوق دهیم. باید دانشجویانی پرورش دهیم که بلد باشند زندگی کنند و بتوانند زندگی خود را تنظیم کنند.
وی افزود: سنت اسلامی ما نیز پر از افرادی بوده است که در حوزه‌های مختلف وسعت نگاه داشتند. ما در سنت اسلامی افرادی مثل خواجه نصیرها داشتیم. سیمایی اظهار کرد: وجه تمایز مقام معظم رهبری با دیگران همین موضوع است. معمولا فقه و اصول میخوانند و ممکن است برخی به سمت فلسفه و برخی تفسیر بروند ولی می‌توان گفت رهبر انقلاب کارشناس فرهنگ است. ایشان از رمان میخوانند تا فلسفه غرب و تاریخ و ... به همین دلیل از رجال دیگر به علم و دانش و فرهنگ اشراف دارند. رهبر در مورد هوش مصنوعی در چند سال قبل تذکر دادند. دغدغه رشد و توسعه علمی دارند. وی در پایان گفت: امیدواریم در این هفته بیاموزیم که به رویکردهای وسیع‌تر، حوزه‌های بین‌رشته‌ای و جدیدتر نیاز داریم.

ضرورت توجه به پژوهش‌ها در حوزه علوم انسانی

دکتر پیمان صالحی معاون وزیر علوم، ضمن ارائه گزارشی از برگزاری هفته پژوهش و فناوری سال ۱۴۰۳، در مورد شیوه انتخاب پژوهشگران برگزیده گفت: ما آئین‌نامه هفته پژوهش و فناوری و شیوه انتخاب پژوهشگران برگزیده را در شهریورماه ابلاغ کردیم و ۳۳۸ نفر به ما معرفی شدند. در رشته‌های مختلف ۲۷ کارگروه تخصصی در وزارت علوم تشکیل دادیم.
وی ادامه داد: امروز علاوه بر پژوهشگران برگزیده، از ۱۰ پژوهشگر برگزیده ارتباط با صنعت نیز تقدیر خواهد شد. بیشترین تعداد برگزیده در مهندسی برق هستند. ذکر این نکته نیز مهم است که خروجی‌های ما بر اساس ورودی‌ها و افراد معرفی شده بوده‌ است. معاون پژوهشی وزیر علوم افزود: همچنین از ۵ انجمن علمی و ۵ نشریه علمی نیز تقدیر خواهیم کرد و نمایندگان ۳ استانی که بیشترین حمایت از پژوهش و فناوری داشته اند نیز تقدیر خواهند شد. صالحی با اشاره به سیاست جدید وزارت علوم در حمایت از علوم انسانی، گفت: ما به دنبال این هستیم که تولیدات علمی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی در سطح بین‌المللی را افزایش دهیم. البته این به معنی عدم حمایت از سایر حوزه‌ها نیست. وی در مورد سیاست نمایه سازی نشریات در سه سال گذشته گفت: تعداد کل مجلات نمایه شده در پایگاه علمی اسکوپوس در طول ۲۵ سال اخیر ۱۰۱ نشریه بودند و در سه سال اخیر ۸۳ مجله نمایه شده جدید به این تعداد اضافه شده است و در حال حاضر ۱۸۴ مجله نمایه شده در وزارت علوم داریم.
رئیس ستاد ملی هفته پژوهش و فناوری با اشاره به اینکه بسیاری از نشریات فارسی هستند، افزود: در این مجلات ۱۳ هزار و ۹۲۴ مقاله منتشر کردیم و از این طریق این تعداد مقاله به اسکوپوس افزوده شده است. از این میزان بیش از ۸ هزار مقاله از ایران بوده و این ۸ هزار مقاله به رتبه علمی ما کمک کرده و بررسی ما نشان داده است که نمایه سازی مجلات یک رتبه به رتبه علمی ما کمک کرده است. وی ادامه داد: ۳۱ درصد از این ۸ هزار مقاله فارسی هستند. اگر می‌خواهیم مرجعیت علمی داشته باشیم باید میزبان مقالات جهان باشیم. از طریق نمایه سازی مجلات یک تیر و چند نشان می‌زنیم.
معاون پژوهشی وزیر علوم در مورد آمار نشریات دارای اعتبار وزارت علوم گفت: در کل ۱۶۷۴ نشریه دارای اعتبار وزارت علوم هستند که از این میان بیشترین تعداد نشریات (۹۴۷ نشریه) مربوط به حوزه علوم انسانی است. با این وجود، در بین ۱۸۴ نشریه دارای نمایه بین‌المللی تنها ۲۶ مجله از علوم انسانی نمایه بین‌المللی دارند. حدود ۴۰ درصد از نشریات علوم پایه بین‌المللی هستند ولی در حوزه علوم انسانی ۲ درصد نشریات بین‌المللی هستند. وی خاطر نشان کرد: ما امروز نمایه سازی نشریات علوم انسانی را آغاز کردیم و در حال حاضر نشریاتی مثل نسخ خطی و مجله باستان شناسی ما الان نمایه اسکوپوس دارند. ما چند سالی است که در حوزه قرآن و حدیث تمرکز کردیم و اخیرا نشریاتی در این حوزه راه‌اندازی کرده‌ایم و میخواهیم علاوه بر حوزه‌های دیگر، ظرفیت جدیدی در سطح بین‌المللی ایجاد کنیم.

در بیست‌وپنجمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران، فناوران و نوآوران برگزیده کشور که به میزبانی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد؛ از ۳ استاندار و رئیس دانشگاه معین استان، ۲۸ پژوهشگر برگزیده دانشگاهی، ۱۰ پژوهشگر برتر ارتباط با صنعت و جامعه، ۲ پژوهشگر برگزیده وزارت بهداشت، یک پژوهشگر برگزیده مهارتی و ۸ پژوهشگر جوان همچنین ۵ انجمن علمی برگزیده و شش نشریه علمی برگزیده تقدیر شد. در این مراسم دکتر سنبلی به عنوان پژوهشگر برگزیده و دکتر قاسم پور به عنوان پژوهشگر برگزیده ارتباط با صنعت و جامعه معرفی شدند.