گفتگو با سرپرست چاپخانه به مناسبت روز صنعت چاپ
صنعت چاپ یکی از پدیده‌های قرن جدید است. صنعتی که تحول را در امر ارتباطات و در زمینۀ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جوامع ایفا کرد. اما در کنار نویسندگان، شاعران و… کسانی هم بودند و هستند که در پشت پرده ایفای نقش می‌کنند و اگر نبود، تلاش‌های شبانه‌روزی و طاقت‌فرسای آنان در محیط آلوده و پر سر و صدا در چاپ‌خانه‌ها هرگز تلاش روزنامه‌نگاران و فرهنگیان به ثمر نمی‌نشست و علم دانشمندان در سراسر جهان منتشر نمی‌شد.
چاپ‌چیان از روزی که وارد چاپخانه می‌شوند با حروف، الفبا، کاغذ، رنگ، نوشتار، مجله و ... سر و کار دارند. هر روزشان با روز قبل متفاوت است و کاری روزمره و یکنواخت ندارند. مرکز نشر آثار علمی به مناسبت گرامیداشت روز صنعت چاپ با سرپرست چاپخانۀ دانشگاه گفت‌وگویی انجام داده است که تقدیم حضور شما می‌‌شود.
- لطفا خودتان را معرفی بفرمایید.
نوید سیفان، سرپرست چاپخانه، دارای 37 سال سن. از سال 1399 و با پیشنهاد مدیر محترم مرکز نشر، جناب آقای دکتر نبید وارد این حوزه شدم.
- با چه هدفی فعالیت در چاپخانه را انتخاب کردید؟
باید اینجا یادی کنیم از جناب آقای مَمیزاد که سال‌های زیادی سرپرستی چاپخانه را به عهده داشتند و زحمات زیادی کشیدند. بعد از بازنشستگی ایشان عملاً نیروی آموزش‌دیده‌ای در دانشگاه وجود نداشت که کار در چاپخانه را به‌عهده بگیرد و کتاب‌ها برای چاپ، برون‌سپاری می‌شد که همین امر مشکلاتی را به‌وجود می‌آورد و مدتی برای دانشگاه به یک مسئله تبدیل شده بود. بنده آن زمان مسئول فروش و توزیع کتاب بودم و هیچ زمینه و تجربه‌ای در خصوص چاپ و آماده‌سازی کتاب نداشتم ولی به دلیل علاقه و استعدادی که در کارهای فنی و تخصصی داشتم ضمن اینکه حمایت‌های آقای دکتر نبید را احساس می‌کردم، به جهت پیشرفت شغلی و برطرف کردن دغدغه‌ای که برای دانشگاه به‌وجود آمده بود، آمادگی خود را اعلام و به صنعتی ورود کردم که می‌دانستم تخصصی و پر از چالش و ریزه‌کاری است.
- این انتخاب خودتان بوده و یا شخصی شما را به این کار دعوت کرد؟
با پیشنهاد آقای دکتر نبید و انتخاب خودم
- پیش‌نیاز و اولویت‌های موفقیت کار در چاپخانه چیست؟
قطعا برای موفقیت در هر شغلی نیاز به تلاش، پشتکار و داشتن اطلاعات و تخصص مربوط به آن شغل است. ولی در حوزه چاپ برای اینکه یک کتاب با یک مشخصات استاندارد آماده‌سازی گردد، نیاز به مهارت و توانایی کار با چند دستگاه صنعتی و دقت فراوان در همه مراحل چاپ است. به‌طوریکه اشتباه یک میلی‌متری در ابتدای کار، منجر به خطای بزرگتری در انتهای کار می‌گردد. از دیگر پیش نیازها می‌توان به آموزش لازم برای کار با دستگاه‌ها، صبر زیاد، داشتن مهارت‌های مدیریت بحران و ارتباط خوب با بازار اشاره کرد.
- شرایط فعالیت چاپخانه در سال‌های ابتدایی و در حال حاضر با دستگاه‌های موجود چگونه است؟
بنده در ابتدا که قبول مسئولیت کردم تنها به مدت 3 ساعت، آموزش کلی از نحوۀ کار با دستگاه‌ها را دیدم و اطلاعات تکمیلی را به مرور زمان از طریق اینترنت، تماس با ناشران قدیمی کسب تجربه کردم. ولی الآن به لطف خدا و حمایت‌های آقای دکتر و تلاش‌های شبانه‌روزی، کار با دستگاه‌ها و حتی بسیاری از تعمیرات جزئی را خودم انجام می‌دهم. بنابراین فعالیت در اوایل کار چاپخانه اصلاً قابل قیاس با شرایط حال نیست.
- کار در کدام بخش شیرین‌تر و کدام بخش سخت است و چرا؟
جواب این سوال سلیقه‌ای است. من به دلیل علاقه زیاد به شغلم، کار در تمام بخش‌ها با تمام دستگاه‌ها برایم شیرین است ولی اگر بخواهم نام ببرم قطعا کار با دستگاه برش برایم لذت‌بخش‌تر است. زیرا فرآیند چاپ، با دستگاه برش آغاز می‌گردد و با دستگاه برش خاتمه می‌یابد و همین پایان کار است که کتاب را مشاهده میکنی و در همان لحظه تمام خستگی‌ات فرو می‌ریزد و همین اتفاق برای اینکه دوباره پرتلاش به کارت ادامه بدهی کافی است.
- قطعا کار در چاپخانه سختی‌های خاص خود را دارا می‌باشد. آیا مسئله ای بوده که شما را از فعالیت در این عرصه دل سرد کند؟
بله درسته. ولی قطعا هیچ مورد فنی‌ای در داخل چاپخانه نمی‌تواند کسی را که با علاقه به کارش ادامه می‌دهد دلسرد کند مگر اتفاقات و تصمیم‌های خارج از چاپخانه که باعث شود فکر کنی مدیرانی هستند که قدر این همه انرژی و زمانی که گذاشتی و زحمتی که می‌کشی را ندانند. کار در محیطی پرخطر، پر سر و صدا و آلوده و کار با دستگاه‌هایی که می‌تواند با یک اشتباه تا آخر عمر زندگی‌ات را تحت تاثیر قرار بدهد، در تو توقعاتی ایجاد می‌کند که وقتی می‌بینی پیش‌پاافتاده‌ترین حقوق مثل حق سختی کار، پاداش و یا ارتقاء پست سازمانی اتفاق نمی‌افتد، دلسرد می شوی.
- چند نفر نیرو در چاپخانه مشغول هستند؟
تنها هستم.
- سخت‌ترین بخش چاپخانه کدام قسمت است؟
به نظرم سخت‌ترین بخش چاپخانه صحافی است. وقتی با دستگاه صحافی کار میکنی، جدا از تبخیر چسب شیمیایی که آلودگی محیطی ایجاد می‌کند و باید مراقب تنفست باشی، باید در روز یک کار را حدودا 300 بار تکرار کنی و این کار زمان‌بر است و حوصله می‌خواهد.
- برای تهیه ملزومات و به ویژه کاغذ اهم مشکلات چیست؟
الحمدلله به لطف آقای دکتر نبید و با شناختی که از بازار کسب کردم در بحث تهیۀ ملزومات مشکل خاصی وجود ندارد.
- فعالیت شما در چه ایامی بیشتر است؟
یک ماه قبل از نمایشگاه‌های کتاب
- اشتباهات چاپی بخشی از کار در چاپخانه است، آیا تا به حال برای شما اتفاق افتاده که در کارهای فوری سفارشی چنین مشکلی پیش بیاید، اگر جواب شما مثبت بود برخورد ذی نفعان و یا مدیر با شما چطور بوده است؟
بله اشتباهات جزئی وجود داشته ولی من مورد خاصی به ذهنم نمی‌رسد که مثلا یک سفارش، مجموعه‌ای از ایرادات را داشته باشد. ولی اطمینان دارم که اگر چنین اتفاقی رخ بدهد به دلیل ارتباطات تعاملی بسیار خوبی که با واحد‌های دانشگاه و اعتمادی که با مدیر محترم مرکز نشر وجود دارد، برخورد منفی‌ای نخواهم دید.
- در پایان ضمن تشکر از حوصله برای انجام این مصاحبه، اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید.
خواهش می‌کنم، ممنون که امسال به مناسبت روز گرامیداشت صنعت چاپ، توجه ویژه‌ای به چاپخانه داشتید. اگر موافق باشید مراحل چاپ کتاب را به صورت مختصر توضیح بدهم.
در ابتدا بندهای بزرگ کاغذ که در دو سایز 70*100 و 60*90 است، با دستگاه برش بر اساس اندازه کتابی که می‌خواهد چاپ شود، برش می‌خورد. قطع کتاب‌ها معمولاً وزیری و رحلی است. پس از برش، مرحلۀ چاپ متن کتاب است که توسط دستگاه‌های چاپ دیجیتال صنعتی صورت می‌پذیرد. جلد کتاب نیز چاپ و با استفاده از دستگاه سلفون‌زنی، سلفون مات یا براق می‌شوند. جلدها پس از سلفون برش می‌خورند و سپس به همراه متن‌های چاپ شده آماده صحافی می‌گردند. در دستگاه صحافی یا همان چسب گرم، جلد و متن صحافی می‌شوند. کتاب‌های صحافی شده جهت برش نهایی به دستگاه برش هدایت شده، از سه طرف برش می‌خورند و آماده بسته‌بندی می‌شوند. کتاب‌های بسته‌بندی شده به واحد فروش ارسال می‌گردند تا در دسترس قرار گیرند.
و در آخر علی‌رغم سختی‌های موجود در چاپخانه، اول برای رضای خدا و بعد برای اعتلای نام دانشگاه بزرگ شهید بهشتی تمام تلاش خود را خواهم کرد.
