نشست بینالمللی «قرآن، علم و چالشهای هویت» برگزار شد

نشست بین المللی«قرآن، علم و چالش های هویت» شنبه27 اردیبهشت 1404 به مناسبت نخستین سالگرد رئیس جمهور شهید با حضور دکتر آقامیری رئیس دانشگاه، دکتر علمالهدی رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری، دکتر نیکنام معاون قرآن و عترت وزارت بهداشت، دکتر یسرا الله معاون زنان نخست وزیر عراق، دکتر دنیا الشمری رئیس کمیسیون زن و کودک پارلمان عراق، خانم زینب نصرالله، جمعی از خانوادههای شهدای مقاومت لبنان، اندیشمندان داخلی و خارجی و مهمانانی از جامعهالمصطفی و کشورهای عراق و پاکستان برگزار شد.
ایران معاصر از ادبیاتی غنی در حوزه پیوند قرآن و علم برخوردار است
دکتر محمودرضا آقامیری، رئیس دانشگاه شهید بهشتی، درسخنانی ضمن خیرمقدم، با اشاره به پیشینه فکری و دینی ایران در حوزه مطالعات میانرشتهای گفت: فضای فکری ایران معاصر، ادبیاتی غنی و متنوع در زمینه نسبت میان قرآن و علم ایجاد کرده و امروز شمار قابل توجهی از متخصصان علوم انسانی و تجربی در این زمینه فعالیت دارند.
ایشان با اشاره به نقش دولت سیزدهم در تقویت این جریان علمی افزود: با توجه به اهتمام ویژه شهید آیتالله دکتر سیدابراهیم رئیسی، رئیسجمهور فقید، به مفاهیم قرآنی، حمایتهای قابل توجهی از پژوهشهای مرتبط با قرآن و علم صورت گرفت. یکی از بارزترین جلوههای این حمایتها، برگزاری دو دوره از «همایش بینالمللی علم و قرآن» بود.
دکتر آقامیری در ادامه توضیح داد: این همایشها به همت پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد. نخستین دوره، ۳۰ و ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ در دانشگاه تهران با حضور بیش از ۵۰ متخصص بینالمللی و ۱۰۰ پژوهشگر ایرانی برگزار شد که زمینهساز تبادل نظر میان اندیشمندان داخلی و خارجی شد. دومین دوره نیز در دیماه همان سال در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
همه ظرفیتها را می توان به پای ظرفیتی بزرگ یعنی نهضت بازگشت به قرآن بکار گیریم
دکتر علم الهدی رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری درباره آنچه «چالشهای هویتی علم» نامیده می شود سخن گفت و افزود: چالش های هویتی معمولا در مورد کودکان و نوجوانان و کمی هم درمورد زنان مطرح می شود، اما اگر بیشتر بیندیشیم این چالش ها بیشتر به نهادها از جمله نهاد علم و اتفاقا متوجه دانشمندان است.
وی با اشاره به قدرت ایدئولوژیک نظام سلطه گفت: در گذشته علم در خدمت قدرت و اقتصاد نبود. تمام کسانی که با دیالکتیک قدرت آشنا هستند میدانند دال قدرت 2 قطب بیشتر ندارد و دیالکتیک این دو قطب سازمان جامعه را برپا می کند.
وی ادامه داد: این قطبها یکی تحمیل بر دیگری و تمکین از دیگری است. تحمیل و تمکین دو طرف قدرت هستند و میانجی که این پروژه را اجرا می کند قدرت ایدئولوژیک هست. ایدئولوژیک میتواند توجیهات کافی را برای دو طرف به وجود بیاورد.
رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری افزود: قرآن به خصوص در قصص خود، دستگاه تولید، ایجاد یا تثبیت باور را که همان قدرت ایدئولوژیکی که آن را توجیه می کند به نقد میکشد.
دکتر علمالهدی گفت: کسانی که با چالش علم و جریان مدرنیته آشنا هستند می دانند که چگونه اقتصاد صنعتی به وسیله دستگاههای تولید علم (لیبرالیسم و مارکسیسم)، توانست همه چیز را به نفع سلطه سرمایه داری پیش ببرد.
ایشان چالش هویتی امروز را دانشمندانی دانست که به عشق حقیقت و جامعه کشف میکنند و منتج به نتیجه میشوند اما پس از مدتی متوجه پیشروی ارابه علم به وسیله اسبهای استعمار میشوند.
ایشان خطابات اصلی قرآن کریم را اهل تفکر و اندیشه دانست و گفت: قرآن از آنها می خواهد که مردم را آگاه کرده و علیه دستگاههای ایدئولوژیک قدرت قیام کنند.
دکتر علمالهدی جاری شدن مرحله دوم انقلاب توسط امام خمینی(ره) با طرح انقلاب فرهنگی در دانشگاهها را به دنبال همین اندیشه قرآن عنوان کرد و افزود: در دوره رهبری مقام معظم رهبری نیز، ایشان بارها در قالب سیاستهای ابلاغی این موضوع را دنبال کردند. این پروژه سنگین و بسیار حساس ابتدا در دانشگاه تهران کلید خورد و سپس در دانشگاه فردوسی و امروز در دانشگاه شهید بهشتی گام های بعدی آن در حال برداشته شدن است.
ایشان از دانشمندان دلسوز و مسئولان دانشگاهها، به مناسبت سالگرد شهادت رئیس جمهور شهید که بیش از دیگران در موضوع نهاد علم و خانواده و چالشهای هویتی دغدغه داشتند، درخواست کرد تا برای طرح استثمارزدایی و استعمارزدایی از علم، به نهضت بازگشت به قرآن کریم بپیوندند و تحقیقاتی که از طریق آن میتوانند مشروعیت علمی را اثبات و فناوری که واقعا در خدمت بشر نه در خدمت نظام سلطه باشد را به پیش برانند چرا که همه ظرفیت ها را میتوان به پای ظرفیتی بزرگ یعنی نهضت بازگشت به قرآن عزیز مطرح کرد و از آن کمک گرفت.
نقش زن در قرآن؛ بازخوانی مفاهیم و ضرورت اصلاح برداشتها
دکتر یسرا الله معاون زنان نخست وزیر عراق، سخنران دیگر این نشست با اشاره به نقش زن در قرآن گفت: قرآن در مورد نقش زنان تاکید زیادی دارد و این نقش را براساس مبانی فکری و فلسفی تعریف کرده است. به همین علت توجه به برداشتهای اشتباه از مفاهیم قرآنی مهم است و بازخوانی مجدد و اصلاح آنها ضروری است.
وی با بیان اینکه تاریخ اسلام سرشار از بانوان تاثیرگذار است که تغییر دهنده مسیر بودهاند افزود: در مورد زنان دو قطب فکری وجود دارد؛ قطبی که بانوان را در خارج از چهارچوب خانواده تعریف میکنند و قطب دیگر مخالف حضور بانوان در جامعه هستند؛ هر دو قطب فکری باید مورد نقد و بررسی قرار گیرند.
معاون زنان نخست وزیر عراق جامعترین نوع نگاه را اما در نظریه اسلام دانست و افزود: در این دیدگاه به همه نیازها و جوانب شخصیتی زنان در جامعه و خانواده پرداخته شده است. حضرت مریم و آسیه نمونه های قرآنی از زنان تاثیرگذاری هستند که در تاریخ نقشآفرینی کرده و گاهی در مراحل مهم، مسیر تاریخ را تغییر دادهاند.
وی افزود: زنان عراق مهمترین الگوی زن مسلمان را حضرت زهرا(س) میدانند. آنان با تاسی از ایشان در جامعه و گام به گام با مردان در مسیر بازسازی عراق مشارکت و در مقابله با تروریسم در همه عرصه ها مقاومت کردهاند.
نقش آفرینی امروز زنان در جامعه نیازمند آشنایی آنها با مفاهیم قرآنی است
در ادامه دکتر دنیا الشمری رئیس کمیسیون زن و کودک پارلمان عراق، ضمن تسلیت سالگرد شهادت شهید رئیسی و دیگر شهدای خدمت گفت: آنها در مسیر خدمت بودند و در واقع شهادت آنان را انتخاب کرد. بنا بر آیه قرآن شهدا زنده هستند و در میان ما حاضر هستند.
دکتر الشمری افزود: با تاسی از مکتب زینب(س) و ایستادگی حسینی در همه عرصه های مبارزه تلاش می کنیم چرا که معتقدیم دین نه یک اعتقاد که سبک زندگی و الگوست و بنابر فرموده پیامبر اکرم(ص)، اسلام برای تکمیل مکارم اخلاق آمده است. همان طور که امام حسین(ع) نیز هدف از قیام خود را تثبیت دین اسلام و تثبیت مکارم اخلاق عنوان کردند.
ایشان با تاکید بر جایگاه زن در اسلام گفت: در دورانی که زنان زنده به گور می شدند، اسلام به زن شخصیت داد. زن در قرآن کریم نه در حاشیه که محور اصلی تربیت است و در سورههای نساء و مریم اشارهای زیادی به زنان تاثیرگذار تاریخ بشریت شده است.
رئیس کمیسیون زن و کودک پارلمان عراق با اشاره به نقش زنان در جامعه گفت: نقش آفرینی امروز زنان نیازمند آشنایی آنها با مفاهیم قرآنی است تا بتوانند از آن الهام بگیرند. زنان تاثیرگذار، جامعه خود را می سازند چنانکه آیات قرآن بر آموزش و تربیت تاکید زیادی دارند.